Boyun, başımızı destekli bir pozisyonda tutmaya yarayan, birçok yöne hareket etmemizi sağlayan, omurganın en hareketli parçası konumundadır. Kafatasından gövdeye giden çeşitli damar ve sinir yapılarını korumakla görevli, ayrıca omuriliğin yer aldığı karmaşık bir eklem yapısına sahiptir. Bu nedenle travmalara açık bir pozisyondadır.
Çocuklarda daha az görülmekle birlikte yaş ilerledikçe boyun ağrısı sıklığı da artmakta, daha çok masa başı ve bilgisayar kullanan insanlarda rastlanmaktadır. Boyna künt bir travma sonucunda da servikal ağrılar yaşanabilmektedir.
Boyun Ağrısına Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Boynun anatomik yapısı oldukça hareketli olduğu için 7 adet omur ve disklerden oluşur. Diskler, boyun omurları arasında yer alan ve bir nevi desteklik sağlayan yapılardır. Görevi ise; üzerine düşen yükü dengeli bir şekilde dağıtmak ve omurların arasında yaşanan sürtünme kuvvetini minimal düzeyde tutmaktır. Gövdeye ve omuzlara giden sinirler de boyun omurları arasından geçtiği için, boyun ağrıları sırasında ellerde, bacaklarda uyuşmaya ve karıncalanma hissi yaşanabilir.
Boynu oluşturan kas yapılarında, bağ dokusu deformasyonu sonucu boyun ağrısı oluşabilir. Ani ve yanlış hareket yapmak bu kas yapılarında zedelenme sonucu ağrı meydana getirebilir. Yüksek bir yerden atlama ya da travmalar, boyun bölgesinde yer alan eklemlerde kireçlenme, yastık görevi gören disklerin dışarıya doğru bombeleşmesi, bir takım romatizmal hastalıklar, omurga kanalında daralma ya da fıtıkların oluşması ve psikosomatik faktörler çeşitli boyun ağrılarına neden olabilir.
Boyun ağrıları başlıca iki çeşit grupta sınıflandırılabilir;
Mekanik Boyun Ağrısı: Epidemiyolojik olarak en sık görülen boyun ağrısı tipidir. Çoğunlukla boyun bölgesine alınan travmalar ve boyun bölgesinde bulunan kasların yanlış kullanımı sonucunda oluşan zedelenmeler neticesinde meydana gelir. En sık sebebi anatomik kötü duruştur. Özellikle gün boyu masa başında ya da bilgisayar başında çalışan insanlarda sıklıkla görülür. Mekanik boyun ağrısı, yansıyan bir ağrı çeşidi olarak sırta, omuzlara ya da kollara yayılabilir. Sıklıkla ağrının altında yatan patolojik bir neden bulunmaz.
Omurga Hastalıklarına Bağlı Boyun Ağrısı: Görülme sıklığı olarak mekanik boyun ağrısına göre daha azdır. Sebepleri arasında;
Boyun Fıtığı( Servikal Disk Hernisi): İki omur arasında bulunan diskler, dış taraftan sert, iç tarafta ise hareketi kolaylaştırmak adına jelatinöz yumuşak dokudan oluşmaktadır. Dış kısımda yer alan sert dokunun zayıflaması sonucunda yumuşak dokunun dışarıya doğru bombe oluşturması boyun fıtığı olarak adlandırılır. Oluşan bu fıtık orada bulunan sinirsel yapılara baskı oluşturacağı için omuza ve kola yansıyan ağrılar meydana gelebilir. Bunun neticesinde el parmaklarında veya kollarda karıncalanma ya da uyuşma yaşanabilir.
Boyun Fıtığının Belirtileri: Yaygın olarak boyun, omuz ve kollarda ağrı, karıncalanma ya da uyuşma hissi, alınan reflekslerde azalma başlıca belirtiler arasındadır.
Boyun Fıtığının Tanısı: Yukarıda yer alan belirtilerden biri ya da birkaçı görülebilir. Hastaların yaşadığı bu bulgulara ek olarak çeşitli laboratuvar tahlilleri EMG, MR ya da bilgisayarlı tomografi isteyebilir.
Boyun Fıtığı Tedavisi: Boyun fıtığının tek bir tedavisi olmayıp öncelikli olarak hastanın anatomik kötü duruşu düzeltilmelidir. Hastalar ağır yük kaldırmak ve taşımaktan kaçınmalıdır. Tedavi esnasında fizyoterapi uygulamalarının birçok yararı olduğu kanıtlanmıştır. Boyun bölgesinde yapılacak egzersizler ve uygulanan ağrı kesiciler bir işe yaramazsa cerrahi tedavi düşünülebilir.
Boyun Omurlarında Dejenerasyon/Yıpranma ( Servikal Spondilozis): İleri yaş ile birlikte omurlar arasında yer alan elastik disk yapısının deformasyona uğraması sonucunda su miktarı azalır ve hareketleri kısıtlanır. Bu deformasyon sonucunda boyun omurlarında düşen yük miktarı artacaktır ve anormal kemik yapıları oluşacaktır. Bu anormal yapılar, sinir köklerine ve omurilik üzerine bası yaparak boyun fıtığı tipinde ağrılar oluşturacak ve boyun fıtığında yaşanan benzer semptomları verecektir. Hastanın şikayetini çeşitli laboratuvar bulguları görüntüleme yöntemleri değerlendirilerek hekim tarafından tanısı konulabilir. Tedavisi ise her hastada değişiklik göstermekle birlikte eğer bası bulguları yoksa, fizyoterapi ve ağrı kesici ilaçlar denenebilir. Bası bulguları varsa o alanı rahatlatmak adına cerrahi tedavi düşünülebilir.
Boyun Omurga Kanalındaki Daralmaya Bağlı Omurilik Tutulumu( Servikal Spondilotik Miyelopati): Boyun bölgesinde yer alan birtakım değişiklikler sonucunda, omurilik kanalındaki daralmaya bağlı olarak ortaya çıkan bası bulgularına spondilotik myelopati denir. Omurilik basısında ortaya çıkan karıncalanma hissizlik ve uyuşukluk gibi belirtiler görülür. Servikal spondilotik myelopati hastalığında konservatif tedavi etkinliği kanıtlanmıştır. İyi bir klinik yaklaşım ile hastaya verilen fizyoterapi tedavisi, yüz güldürücüdür. Eğer mekanik ve spondilotik değişiklikler ileri derecede fazlaysa cerrahi endikasyon sebebidir.
Boyun Ağrısı Tiplerine Genel Yaklaşım: Omurilik kanalında hastalar tarafından dile getirilen kas-iskelet sistemi şikayetleri arasında bel fıtığından sonra boyun ağrıları gelmektedir. Mesleki durumunuzu, geçmişte varsa yaşamış olduğunuz travma öykünüzü, geçirilmiş bir ameliyat durumunuzu, genetik faktörünüzü, ağrıya eşlik eden başka semptomların bulunup bulunmadığını tek tek sorgulayacaktır. Söylediğimiz şikayetler içerisinde alert bulgular dediğimiz son 1 ay içinde aşırı derecede kilo kaybı, inatçı kusmalar, boyun ağrısının gün geçtikçe kötüleşmesi gibi durumlarda boyun ağrısının nedeni ivedi bir şekilde araştırılmalıdır. Altından herhangi bir patoloji çıkmadan mekanik boyun ağrısı olabileceği gibi maligniteden kaynaklı bir ağrıyla da karşı karşıya olabilirsiniz.
Boyun ağrısının mekanik nedenleri arasında; omurlar arasında yer alan disklerini dejenerasyonu, kas kaynaklı deformasyonlar, faset eklem yaraları, vertebra kırıkları, spondilozis, spondilolistezis, postlaminektomi sendromu gibi durumlar yer alabilir. Boyun ağrılarının yaklaşık %80-90’ı mekanik nedenlidir. Nörojenik kaynaklı boyun ağrıları da disk hernisi, spinal stenoz, osteofitik sinir kökü basısı, başarısız boyun cerrahisi sendromu, enfeksiyon ( herpes zoster) , sinir kökü irritasyonu gibi durumlardan kaynaklanabilir. Mekanik olmayan patolojilerde malignite, spondilodiskit, osteomiyelit, inflamatuar spondiloartropatiler, ankilozan spondilit, paget hastalığı gibi durumlar yer alır. Fibromiyalji, gastrointestinal nedenler de boyun ağrısına yol açabilir.
